مقایسه انواع آبکاری و معرفی بهترین رنگ شیرآلات!

آبکاری شیرآلات یکی از عناصری است که تا چندی پیش در دکوراسیون داخلی چندان مورد توجه قرار نمی گرفت و عملکرد شیرآلات مهمترین عامل تعیین کننده در زمان خرید بود. اما امروزه، توجه به ترکیب رنگی و ظاهر آشپزخانه و حمام، انواع آبکاری شیرآلات را به یکی از مهمترین جنبه های دکوراسیون تبدیل کرده است. روش آبکاری شیرآلات (رنگ کردن شیرآلات)، بسته به رنگ مخصوص شیرآلات مورد نظر و تکنولوژی آبکاری متفاوت است.

مقاوم ترین و بهترین آبکاری

آبکاری شیرآلات به روش های گوناگون آبکاری نیکل-کروم، PVD، الکترواستاتیک (پودری-کوره ای)، الکترولاک (الکتروفورتیک) انجام می شود. جنس پوشش شیرآلات برحسب روش آبکاری می تواند کروم، تیتانیوم، اپوکسی، رنگ کوره ای و … باشد. انواع رنگ های کروم، استیل، طلایی (مات و براق)، سفید، مشکی، زیتونی، زرگلد و … نیز با روش های متنوع آبکاری قابل تولید هستند. با اینکه اختلاف مقاومت انواع آبکاری چندان زیاد نیست، امّا آبکاری پی وی دی بالاترین مقاومت را در برابر خط و خش و خوردگی دارد.

انواع آبکاری شیرآلات
آبکاری شیرآلات (faucet plating) یکی از مهمترین مراحل تولید شیرآلات است. بسیاری از افراد به این مرحله با نام رنگ کردن شیرآلات و یا رنگ آمیزی شیرآلات اشاره می کنند که چنداق دقیق نیست! روکش یا همان آبکاری شیرآلات بسته به تکنولوژی مورد استفاده می تواند جنس متفاوتی از کروم، تیتانیوم تا رنگ کوره ای پودری داشته باشد. علاوه بر این بسته به روش آبکاری شیرآلات، ممکن است شیرآلاتِ براق، مات و یا خش دار تولید شوند. تکنولوژی مورد استفاده هر چه که باشد، هدف از مرحله آبکاری شیرآلات ایجاد پوششی زیبا بر روی شیرآلات است.

رنگ کروم چه رنگی است؟
کروم (chromium) از رایج ترین انواع آبکاری است. در پاسخ به سوال رنگ کروم چه رنگی است باید گفت کروم به رنگ خاکستری-نقره ای براق است. در تولید فولاد ضد زنگ از کروم به عنوان افزودنی اصلی جهت ایجاد خاصیت ضد خوردگی استفاده می شود. این فلز دارای خاصیت جلاپذیری بالایی است و مقاومت بسیار زیادی نیز در مقابل کدر شدن دارد. در تولید شیرآلات بهداشتی با آبکاری کروم، لایه بسیار نازکی از کروم (به ضخامت 1 میکرون) بر روی لایه آبکاری نیکل نشانده می شود تا مقاومت آن در مقابل خوردگی افزایش یابد و برق و جلای مورد نظر نیز حاصل شود.

تفاوت رنگ کروم و استیل
تفاوت رنگ کروم و استیل در برق و جلای آنهاست. رنگ کروم و استیل در واقع بسیار به یکدیگر شبیه هستند با این تفاوت که کروم براق است و استیل مات. بسیاری به دنبال مقایسه این دو نوع آبکاری و یافتن پاسخ برای سوال کروم بهتر است یا استیل هستند؛ امّا این مورد کاملاً سلیقه ای و متناسب با دکوراسیون مورد نظر شماست. رنگ های کروم و استیل هر دو خنثی هستند و با انواع دکوراسیون هماهنگی دارند.

آبکاری کروم معمولاً به روش نیکل-کروم و آبکاری استیل به روش PVD انجام می شود. در نظر داشته باشید آبکاری به رنگ کروم نیز ممکن است به روش PVD انجام شود. با اینکه آبکاری PVD مقاوم ترین نوع آبکاری است امّا تفاوت چندانی میان مقاومت انواع آبکاری وجود ندارد. علاوه بر این در ادامه انواع آبکاری شیرآلات را بررسی و مقاومت آنها را مقایسه کرده ایم.

آبکاری شیرآلات
نیکل جز اولین موادی است که برای آبکاری از آن استفاده شده است و قدمت آن به بیش از صد سال گذشته باز می گردد. اما نیکل به عنوان فلزی تقریباً نرم پس از مدتی استفاده از روی شیرآلات پاک و لایه برنجی زیرین به راحتی تیره می شد. در نتیجه آبکاری نیکِل محبوبیت خود را در نیمه اول قرن بیستم از دست داد و جای خود را به فلز مقاوم تری به نام کروم داد.
از دهه1930، برنج آبکاری شده با کُروم که در برابر لکه و تیرگی مقاومت بیشتری دارد، جایگزین برنج نیکل اندود شد و به عنوان آبکاری استاندارد و رایج شیرآلات شناخته شد. آبکاری کروم تا به امروز محبوب ترین نوع آبکاری باقی مانده است.
با گذشت زمان، پیشرفت های تکنولوژیکی به پیدایش انواع آبکاری های بسیار مقاوم انجامید. بطور مثال آبکاری PVD امروزه برای آبکاری هایی که حتی از کروم نیز دربرابر ساییدگی و خراش مقاومت بیشتری دارند استفاده می گردد.

آبکاری کروم چیست؟
کروم که در سال 1798 میلادی کشف شد، فلزی است سخت، شکننده و به رنگ خاکستری-نقره ای است که در مقابل گازها، مواد قلیایی و نمک ها مقاومت خوبی دارد؛ اما اسید سولفوریک، اسید کلریدریک و سایر اسید های هالوژن دار بر روی آن تاثیر می گذارد. جهت براق و مقاوم شدن برخی از فلزات در مقابل خورده شدن و زنگ زدن، سطح آن ها را با لایه نازکی از کروم می پوشانند. قدرت انعکاس سطح کروم کاری شده حدود 56 درصد می باشد و آبکاری کروم کروم تا 65 درجه سانتیگراد مقاوم بوده و کدر نمی شوند.

آبکاری PVD چیست؟
مقاوم ترین نوع آبکاری، آبکاری(Physical Vapor Deposition) PVD یا رسوب گذاری فیزیکی از بخار فلز است. در این نوع آبکاری، لایه هایی بسیار خالص پس از تصعید یا تبخیر تیتانیوم در شرایط خلأ بر روی سطح مورد نظر تشکیل می گردد. اصول این نوع آبکاری که روش های مختلفی دارد، عموماً بر پایه اثرات فیزیکی ست. البته واکنش های شیمیایی که ممکن است در شرایط خاص پیش بیاید نیز در فناوری انباشت لایه های خاص رنگ مورد استفاده قرار می گیرند.

به زبان ساده، طی آبکاری PVD در محیط خلا، یون های فلز تیتانیوم بر روی سطح شیرآلات قرار می گیرند و لایه نازک اما بسیار سخت و مقاومی را پدید می آورند. در واقع در حین این فرایند، تیتانیوم از حالت جامد یا مایع به بخار تبدیل می شود. سپس این بخار به سرعت با بار مثبت یونیزه می شود و بر روی سطح شیرآلات که دارای بار منفی است، رسوب می کند. سختی تیتانیوم تقریباً 3 برابر فولاد است و همین باعث مقاومت بالای آبکاری PVD می شود.

آبکاری الکترولاک (الکتروفورتیک) چیست؟
رسوب دهی الکتروفورتیک توسط یک محقق روسی به نام Ruess پس از مشاهده اثر میدان الکترونیکی موجود در آب بر روی ذرات خاک رس، در سال 1808 شناخته شد. اما نقطه آغازین استفاده عملی از این روش در سال 1933 می باشد. EPD سرامیک ها نیز اولین بار توسط Hamakar مورد توجه و در دهه ی 1980 برای سرامیک های پیشرفته مورد استفاده قرار گرفت.

Electrophoretic deposition) EPD) یا الکترولاک فرآیندی دو مرحله ای، سریع و با قیمت نسبتاً مناسب است. در مرحله اول این فرآیند، ذرات پودری باردار معلق در محیط مایع (سوسپانسیون) در اثر برقراری میدان الکتریکی از سمت یک الکترود به سمت الکترود دیگر (بطور مثال شیرآلات) با بار مخالف هدایت می شوند. در مرحله دوم این ذراتِ جمع شده، پوششی منسجم بر روی آن تشکیل می دهند. این پوشش شکل جسمی که بر روی آن نشسته است را می گیرد. به همین دلیل می توان با تغییر اندک جای الکترودها و طراحی آنها از این فرآیند بر روی سطوح متفاوت صاف، استوانه ای و هر نوع شکل دیگری انجام گیرد.

چند نکته برای انتخاب بهترین رنگ شیرآلات
علاوه بر مدل شیرآلات، رنگ آبکاری آنها نیز از عناصر مورد توجه در انتخاب بهترین شیرآلات است. رنگ های متنوعی اعم از نیکل، کروم، مسی، برنز هر کدام در درجات مختلف تیرگی و روشنی و بصورت براق یا مات در هنگام خرید شیرآلات در بازار موجود است.

معایب و مزایای انواع آبکاری شیرآلات
همانطور که بررسی شد روش انجام آبکاری شیرآلات با توجه به رنگ مورد نظر انتخاب می شود. هر یک از انواع رنگ شیرآلات معایب و مزایای مخصوص به خود را دارند که با توجه به سلیقه، مکان مورد نظر کاربران برای نصب و عادت های آن ها متفاوت است. برای مثال نصب شیرآلات مشکی در مناطقی که آب مصرفی در آنجا رسوبات و املاح زیادی دارد توصیه نمی شود. و یا کسانی که عادت به تمیز کردن و برق انداختن هر روزه شیرآلات ندارند؛ بهتر است شیرآلات به رنگ سفید و یا مات تهیه کنند که اثر انگشت و لکه های آب را کمتر نشان می دهد.